طبقه بندی انواع پیچ بر اساس عملکرد

 

کاربردیترین طبقه بندی انواع پیچ ارزیابی آنها بر مبنای عملکردشان است که کمک میکند برای نیازمان بهترین پیچها را شناسایی کنیم، با این حال انتخاب درایو و شکل کلگی هم از اهمیت زیادی برخوردار است که با اطلاعات ارائه شده در بخشهای قبلی امکان پذیر است.

ویژگی دیگر این طبقه بندی آن است که برای Screw و Bolt گروههای مجزایی در نظر گرفته میشود، اما موارد زیر برای هر دوی آنها مشترک است:

پیچهای Lag (بررسی شده در طبقه بندی Screw)

پیچهای Flange (بررسی شده در طبقه بندی Screw)

پیچهای Shoulder (بررسی شده در طبقه بندی Bolt)

پیچهای Structural (بررسی شده در طبقه بندی Bolt)

پیچهای چشمی (بررسی شده در طبقه بندی Bolt)

هریک از این پیچها تنها در یک گروه بررسی میشوند که معمولا در آن حالت کاربرد بیشتری دارند. (مثلا Lag در گروه Screw بررسی شده اما بصورت Bolt نیز تولید میشود)

مورد دیگر آن است که یک پیچ میتواند در چند گروه مختلف قرار بگیرد، مثلا هم خودرزوه زن باشد هم برای چوب قابل استفاده باشد.

نکته: اگر از تفاوت میان Screw و Bolt اطلاع ندارید در ایتدای مقاله آن را توضیح داده ایم.

طبقه بندی پیچهای Screw  بر اساس عملکرد

در این بخش انواع پیچ Screw بر مبنای عملکردشان طبقه بندی میشوند.

 

۱- انواع پیچ خود رزوه زن (Self-Tapping Screw)

برای آنکه یک پیچ Screw عملکرد مناسبی داشته باشد به سوراخی با رزوه های منطبق بر خود نیاز دارد، هر چند که در بسیاری از موارد شاهد این انطباق نیستیم و اتصال آب بندی شده یا Fit ایجاد نمیشود.

در این میان پیچهای خود رزوه زن یا Self-Tapping هم بر خلاف باور بسیاری از افراد، به یک سوراخ اولیه (Pilot) نیاز دارند اما رزوه زنی را بصورت خودکار انجام میدهند، لذا رزوه های پیچ مبتنی بر رزوه های خودش ایجاد میشود تا اتصالی آب بندی شده و Fit شکل گیرد.

در کنار این مزیت مهم، نمیتوان از براده های ایجاد شده توسط پیچهای خودرزوه زن صرف نظر کرد و برای پیشگیری از آسیب قطعات و تجهیزات از آنها در مدارهای الکتریکی، قطعات موتور، مکانیزمهای حرکتی و صنایع غذایی استفاده نمیشود، همچنین استفاده از آنها در قطعات سخت نیز امکانپذیر نمیباشد.

پیچهای خود رزوه زن یا Self-Tapping Screws

۲- انواع پیچ های خودکار (Self-Drilling Screw)

با کمی تغییر در پیچهای خودرزوه زن یاScrews  Self-Tapping و ایجاد لبه های تیزتر میتوانیم هر دو عملیات سوراخکاری و رزوه زنی را به پیچ واگذار کنیم که در این حالت به آن پیچ خودکار یا Self-Drilling Screw میگویند، هر چند در این حالت  موقعیت دهی و تنظیم راستای پیچ دشوار است اما کاربرد زیادی در صنایع چوب دارد.

پیچهای خودکار یا Self-Drilling Screws

۳- انواع پیچ چوب (Wood Screw)

همانطور که از نام این پیچ مشخص است برای اتصال قطعات چوبی بهینه سازی شده است و شامل ویژگیهای زیر هستند:

قطعا شنک دار هستند، یعنی بخشی از بدنه ی آنها رزوه نمیشود تا سرعت اتصال افزایش یابد.

معمولا بصورت Self-Drilling ساخته میشوند و شنک دار بودنشان ضمن کاهش انرژی مصرفی از افزایش حرارت رزوه زنی جلوگیری میکند.

معمولا کلگی آنها بصورت Flat (مخروطی تخت) است، یعنی مخروطی که سطح رویی آن صاف است، اما محدودیتی وجود ندارد و میتواند Oval، Round، Hex یا Truss نیز باشد.

معمولا از فولادهای معمولی ساخته میشوند و برای استفاده در محیط باز مناسب نیستند.

پیچ چوب یا Wood Screw

۴- پیچهای کفسازی (Decking Screws)

ساخت کفه های چوبی، عرشه ها، اسکله ها و … هم نوعی کار با چوب محسوب میشوند، اما شرایط خاصی دارند که از عهده ی پیچهای چوب خارج است.

این سازه ها در محیطهای کاملا مرطوب و ساینده بکار میروند و در چنین محیطی پیچهای معمولی سریعا فرسوده شده و از بین میروند، به همین علت پیچهای Decking با بهره گیری از فولاد آلیاژی و پوشش مقاوم در برابر خوردگی و زنگ زدگی در طبقه بندی جداگانه ای ارائه میشوند.

پیچهای کفساز چوبی یا Decking

۵- پیجهای نئوپان (Chipboard Screw)

این پیچها بصورت ویژه ای برای اتصال قطعات نئوپانی بهینه سازی شده و در مقایسه با انواع پیچ چوب، از شنک نازکتر و لبه های برنده تری ساخته شده اند که با Self-Tapping بودن آن سازگار است (در مواردی هم بصورت Self-Drilling هستند)، همچنین بر خلاف پیچ چوب تمام بدنه ی آن رزوه دار (از نوع گام بلند یا Coarse) است.

پیچ نئوپان یا Chipboard Screw

۶- پیچهای MDF

MDF معمولا از چوب سخت تر و سوراخ کردن آن دشوار است لذا پیچهای MDF شنک باریکی دارند که و لبه های رزوه نیز برنده هستند، دقیقا مشابه پیچهای نئوپان با این تفاوت که معمولا کل بدنه رزوه نمیشود و بخشی از آن مانند Wood Screw بدون رزوه باقی میماند.

نکته: گاها پیچهای نئوپان برای MDF هم استفاده میشوند و حتی در فروشگاههای اینترنتی اشتباها آن را  بعنوان پیچ MDF میفروشند.

۷- پیچ بشکه (Lag Screw و Lag Bolt)

در گذشته بشکه های چوبی کاربرد زیادی داشتند و پیچ خاصی در تولیدشان بکار گرفته میشد که بعدها پیچ بشکه یا Lag Screw نامگذاری شد.

این پیچها در قیاس با انواع پیچ چوب، ابعاد بزرگتری دارند، طولشان بلندتر است، گشتاور و نیروهای فشاری یا کششی بیشتری را تحمل میکنند و کلگی آنها نیز فقط بصورت Hex یا شش ضلعی تولید میشود؛ همچنین بصورت Self-Tap یا Self-Drill نیستند و تحت هر شرایطی به سوراخ Pilot نیاز خواهند داشت و یادآوری میشود که پیچ Lag در هر دو نوع Screw و Bolt تولید میشود.

۸- انواع پیچ ماشین (Machine Screw)

این پیچها معمولا نسبت به سایر پیچهای Screw اندازه ی کوچکتری دارند و در ماشین آلات، صنایع الکترونیک، تجهیزات پزشکی، موتورها و … استفاده میشوند.

پیچهای ماشین یا Machine Screws به علت کاربردهای متنوعشان در کلگی و درایوهای متفاوتی عرضه میشوند تا بخش زیادی از نیاز بازار را پوشش دهند، تمام طول بدنه رزوه میشود و نیازمند سوراخ اولیه یا Pilot هستند.

پیچ ماشین یا Machine Screws

۹- پیچهای ورقکاری (Sheet Metal Screw)

پیچهای ورقکاری برای اتصال قطعات فلزی به یکدیگر مورد استفاده قرار میگیرند و معمولا نوک و رزوه هایشان از پیچهای صنعت چوب (MDF، نئوپان، چوب، بشکه و …) برنده تر هستند تا برای قطعات فلزی عملکرد مناسبتری داشته باشند.

نکته ی بعدی در خصوص رزوه ی پیچهای ورقکاری است که در تمام طول بدنه با گام نسبتا کوتاه و عمق زیاد بوجود آمده اند.

این پیچها از فولاد کربنی ساخته میشوند و معمولا نسبت به مواد شیمیایی و رطوبت آسیب پذیر هستند، لذا برای محیطهای مرطوب یا خورنده استفاده از آنها توصیه نمیشود.

پیچ ورقکاری یا Sheet Metal Screws

۱۰- انواع پیچ تنظیم (Set Screw یا Grub Screw)

متفاوت ترین ظاهر متعلق به انواع پیچ تنظیم است که بدون کلگی هستند اما در یک یا هر دو سمت آنها درایو در نظر گرفته میشود.

پیچهای تنظیم یا Set Screw برای مقید کردن و تنظیم دو قطعه کار نسبت به یکدیگر استفاده میشوند، مثلا تنظیم موقعیت چرخدنده یا پولی روی شفت، تنظیم قطعات فیکسچر، تنظیم فاصله ی بلوکهای قالب و …

انواع پیچ تنظیم

این پیچها از سوراخ قطعه اول رد میشوند و با درگیر شدن در سوراخ قطعه ی دوم آنها را نسبت به یکدیگر مقید کرده و فاصله ی میان آنها را تنظیم مینماید.

پیچ تنظیم یا Set Screw

معمولا انواع پیچ Set Screw از جنس فولاد آلیاژی هستند و روی آنها عملیات حرارتی موضعی (سطحی) انجام میشود تا مقاومتشان در برابر خوردگی و سایش افزایش یابد.

نحوه باز و بسته کردن پیچ تنظیم